Wewnątrzgrupowe poręczenia, gwarancje oraz umowy przystąpienia do długu są rozwiązaniami pozwalającymi na zdobycie zewnętrznego finansowania dłużnego. Umożliwiają także zrealizowanie dużych kontraktów wymagających gwarancji należytego wykonania.

W grupach kapitałowych wewnątrzgrupowe zabezpieczenia finansowe udzielane są zazwyczaj doraźnie  (i często wzajemnie) w zależności od zapotrzebowania. Z tego powodu podmioty powiązane najczęściej nie dokonują oceny rynkowości warunków zawarcia transakcji. Kluczowa jest jednak ocena, czy w analogicznych okolicznościach podmioty niezależne zawarłyby porównywalną transakcję.

Kiedy analiza cen transferowych jest obowiązkowym elementem lokalnej dokumentacji podatkowej?

Ocena rynkowości transakcji kontrolowanej powinna przebiegać z uwzględnieniem wyników analizy cen transferowych. Dla transakcji finansowych, w których przedmiot zabezpieczenia wynosi co najmniej 10 mln PLN, analiza cen transferowych jest obowiązkowym elementem lokalnej dokumentacji podatkowej. Podatnik jest wtedy zobowiązany do przygotowania analizy porównawczej lub analizy zgodności.

Analiza zgodności jest przygotowywana przez podatnika, jeżeli nie ma on możliwości sporządzenia analizy porównawczej. Dzieje się tak, kiedy sporządzenie analizy porównawczej nie jest odpowiednim rozwiązaniem w świetle wybranej metody weryfikacji cen transferowych, albo gdy brakuje danych wewnętrznych lub zewnętrznych.

Analiza porównawcza może zostać przygotowana z wykorzystaniem danych wewnętrznych podatnika lub danych zewnętrznych. Należy jednak pamiętać, że Wytyczne OCED dla Transakcji Finansowych (dalej jako: Wytyczne Finansowe) nie rekomendują wykorzystywania w tym celu ofert bankowych, które pozyskano od instytucji bankowych, chcąc ustalić rynkowy poziom wynagrodzenia za otrzymane zabezpieczenie finansowe. Takie dane porównawcze nie są zgodne z zasadą ceny rynkowej, ponieważ oferty i opinie nie są faktycznie zawartymi na wolnym rynku transakcjami. Co więcej, oferta instytucji finansowej może zmienić się podczas aktualizacji oceny kredytowej podmiotu wnioskującego o zabezpieczenie finansowe.

Opłata gwarancyjna jako przedmiot weryfikacji w analizie porównawczej (benchmarku)

Wynagrodzenie w transakcjach zabezpieczeń finansowych zazwyczaj jest uzależnione od wartości otrzymanego zabezpieczenia finansowego. Jest to tzw. opłata gwarancyjna, kalkulowana jako procent od wartości zabezpieczenia finansowego. Aby zweryfikować rynkowy poziom opłaty gwarancyjnej można dokonać analizy porównawczej z wykorzystaniem zewnętrznych danych porównawczych.

Analiza porównawcza w praktyce

Skuteczna analiza porównawcza zawiera następujące etapy:

Wybór porównywalnego przedmiotu transakcji

Wewnątrzgrupowe zabezpieczenie finansowe w zakresie przebiegu transakcji i jej przedmiotu może zostać uznane za porównywalne do CDS (ang. credit default swap). CDS to instrument pochodny, który przenosi ryzyko niewypłacalności emitenta danego instrumentu bazowego o charakterze dłużnym na inny podmiot. Oznacza to, że jedna ze stron transakcji w zamian za wynagrodzenie zgadza się na potencjalną spłatę należącego do drugiej, niewypłacalnej strony długu.

Cena CDS ustalana jest jako procent wartości zobowiązania. Podstawowym czynnikiem wpływającym na cenę jest poziom ryzyka danej transakcji, inaczej mówiąc, jest to materializacja niewypłacalności.

W związku z tym można uznać, że instrumenty pochodne CDS są porównywalne w zakresie ich dłużnego charakteru oraz stosowania przez podmioty powiązane do transakcji zabezpieczeń finansowych.

Ustalenie ratingu kredytowego dłużnika

Analiza porównawcza ustalająca rynkowy poziom opłaty gwarancyjnej uwzględniać powinna zbadanie ratingu kredytowego dłużnika, czyli podmiotu, na rzecz którego udzielone jest zabezpieczenie finansowe.

Zdolność kredytowa w dużym stopniu wpływa na warunki finansowania podmiotu zabezpieczonego. Instytucje finansowe wyznaczają zdolność kredytową przy pomocy własnych algorytmów, opierających się m.in. na analizach dyskryminacyjnych, czyli zespole metod wielowymiarowej analizy danych. Warto pamiętać, że algorytmy odpowiadające za badanie zdolności kredytowej mogą zmieniać się w czasie pod wpływem procesów zarządzania ryzykiem oraz zmian w polityce kredytowania w instytucjach bankowych.

Instytucje finansowe mogą również tworzyć własne algorytmy oceny zdolności kredytowej. Mogą być one oparte na wybranych, w dopuszczalnym ustawowo zakresie, parametrach. Algorytmy te wyznaczają pożądany przedział wartości, który dłużnik musi uzyskać w celu otrzymania finansowania.

Trzeba pamiętać, że ze względu na różnorodność stosowanych metodologii oceny standingu finansowego, instytucje badające mogą uzyskiwać odmienne oceny ratingowe.

Porównywalny okres analizy transakcji niekontrolowanych

Warunki transakcji finansowych mogą ulegać zmianom spowodowanym zmienną sytuacją na rynku finansowym oraz stosowaniem indywidualnych systemów kalkulacji oprocentowania przez strony transakcji (np. różnych modeli oceny ryzyka kredytowego).

W analizie porównawczej transakcji finansowych trzeba zastosować okres analizy, który będzie zbliżony do momentu zawarcia transakcji kontrolowanej.

Pozostałe parametry transakcji finansowej wpływające na porównywalność

Pozostałe istotne parametry wpływające na odpowiednią porównywalność to m.in.: waluta zabezpieczenia finansowego, region geograficzny zawarcia transakcji, występowanie dodatkowych opłat (np. prowizji), branża dłużnika oraz okres zapadalności transakcji.

Przygotowanie analizy porównawczej dla transakcji kontrolowanej w przedmiocie zabezpieczenia finansowego wymaga uwzględnienia powyżej wskazanych etapów oraz wykorzystania w tym celu rzetelnych źródeł danych.

Naliczanie opłaty gwarancyjnej

Kolejnym krokiem, po dokonaniu oceny rynkowości wysokości opłaty za zabezpieczenie finansowe na podstawie danych porównawczych, jest wyznaczenie przedziału rynkowego, do którego odniesione zostanie wynagrodzenie w badanej transakcji kontrolowanej.

W następnym etapie, zakładając stosowanie rynkowych warunków transakcji kontrolowanej, np. wynagrodzenia na poziomie 0,5% wartości zabezpieczenia finansowego, trzeba wykonać techniczne obliczenie wynagrodzenia w ramach transakcji kontrolowanej.

Poniżej przedstawiamy w skrócie procedurę naliczania wynagrodzenia z tytułu udzielenia zabezpieczenia finansowego:

• obliczenie dziennej stawki wynagrodzenia, czyli podzielenie stawki wynagrodzenia przez liczbę dni, w których zabezpieczenie obowiązuje np. dla 365 dni w roku wyznaczenie dziennej stawki wynagrodzenia wyniesie 0,5%/365;
• pomnożenie otrzymanej w poprzednim punkcie wartości dziennej stawki wynagrodzenia przez dzienne saldo wartości zabezpieczenia finansowego;
• obciążenie beneficjenta zabezpieczenia finansowego w cyklu miesięcznym, kwartalnym, półrocznym lub rocznym – poprzez zsumowanie opłat dziennych obliczonych według zasad wskazanych powyżej.

W ten sposób zapewnimy rzetelne obliczenie opłaty z tytułu gwarancji/poręczenia, unikając jednocześnie nadmiernych działań administracyjnych. W ramach usług O&W Analytics oferujemy przygotowanie analiz porównawczych (benchmark) z wykorzystaniem komercyjnych baz danych, pozwalających na wyznaczenie ratingu kredytowego dłużnika. Zajmujemy się również wyborem transakcji porównywalnych z uwzględnieniem powyżej opisanych kryteriów porównywalności. Zapraszamy do kontaktu!

---

Autor:

Malwina Minta
Manager
OW Analytics
malwina.minta@ow-analytics.com